(18/1/2022) Lần đầu tiên Việt Nam lập kỷ lục nhập siêu điều thô

Năm 1990, Việt Nam bắt đầu xuất khẩu nhân điều. Sau 31 năm xuất khẩu và có thặng dư, 2021 là lần đầu tiên Việt Nam ghi nhận nhập siêu kỷ lục ở mặt hàng này, với nguồn điều thô cho chế biến xuất khẩu.

Theo số liệu thống kê mới nhất của Tổng cục Hải quan, năm 2021 nhập khẩu điều thô đạt 2.875.728 tấn, với kim ngạch hơn 4,185 tỷ USD, so với năm 2020 tăng 98,3% về lượng và tăng 131,5% về giá trị.

Ngành điều xác lập nhiều kỷ lục 

Ngoài xác lập kỷ lục về khối lượng điều thô nhập khẩu, 2021 cũng là năm đầu tiên Campuchia soán ngôi Bờ Biển Ngà trở thành thị trường số 1 cung cấp điều thô cho Việt Nam; chiếm 38,88% tổng lượng nhập khẩu và chiếm 44,77% về kim ngạch nhập khẩu của cả nước. 

Cụ thể, khối lượng điều thô nhập khẩu từ thị trường Campuchia đạt 1.118.291 tấn, với kim ngạch hơn 1,874 tỷ USD. So với năm 2020 tăng 5,17 lần về lượng và tăng 6,79 lần về kim ngạch.

Đứng thứ hai là Bờ biển Ngà đạt 689.067 tấn, với kim ngạch 903,772 triệu USD, so với năm ngoái tăng 1,44 lần về khối lượng và tăng 1,55 lần về giá trị. 

Thị trường nhập khẩu điều thô lớn thứ ba Gana với 241.486 tấn, trị giá hơn 289,682 triệu USD, tăng 28,6% về lượng và tăng 40,41% về giá trị so với năm 2021. 

Nigeria thứ tư với lượng điều thô nhập khẩu đạt 226.130 tấn, trị giá hơn 274,881 triệu USD, Tanzania đạt 174.716 tấn, với kim ngạch hơn 252,701 triệu USD…

Xuất khẩu nhân điều tăng ở hầu hết các thị trường chính

Ở chiều ngược lại, theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, trong năm 2021, cả nước xuất khẩu được 579.773 tấn điều nhân, trị giá 3,639 tỷ USD, so với năm ngoái tăng 12,6% về lượng và tăng 13,3% về giá trị. Theo đó ngành điều nhập siêu kỷ lục với 546,683 triệu USD.

Xét các thị trường xuất khẩu chủ lực, đứng đầu là thị trường Mỹ với khối lượng đạt 176.363 tấn, trị giá 1.052.312.354 USD. So với năm ngoái tăng 10,47% về lượng và tăng gần 6% về kim ngạch.

Đứng thứ hai là thị trường Trung Quốc đạt 85.162 tấn, với kim ngạch 614.295.157 USD. So với năm 2020 tăng 7,5% về lượng và tăng 20,27% về giá trị.

Trong khối EU, thị trường Hà Lan đứng đầu khối nhưng đứng thứ ba xét về thị trường riêng đạt 68.903 tấn trị giá hơn 373,651 triệu USD. So với năm 2020 tăng 11,17 % về khối lượng nhưng giảm 3,88% về kim ngạch. Kế đến là thị trường Đức đạt 21.201 tấn, kim ngạch 134,684 triệu USD, so với cùng kỳ năm 2020 tăng 8,06% về khối lượng và 6,11% về kim ngạch.

Theo nhận định của Bộ Công Thương, trong năm 2021, ngành điều cũng như nhiều ngành hàng xuất khẩu khác chịu ảnh hưởng tiêu cực từ tình trạng tắc nghẽn các cảng biển khiến chi phí vận chuyển tăng cao, thiếu công nhân nhân công. Tuy nhiên, ngành điều vẫn đạt duy trì nguồn cung đáp ứng nhu cầu tiêu thụ cho thị trường toàn cầu và cán đích mục tiêu xuất khẩu.

Một trong những thuận lợi cho mục tiêu đó là xu hướng tiêu dùng trên thế giới gia tăng, đặc biệt tại các thị trường lớn.

Theo số liệu thống kê từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ, nhập khẩu hạt điều của nước này trong 11 tháng năm 2021 đạt 166,83 nghìn tấn, trị giá 1,07 tỷ USD, tăng 8,8% về lượng và tăng 7,2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020. 
Về giá nhập khẩu, 11 tháng năm 2021, giá nhập khẩu bình quân hạt điều của Hoa Kỳ đạt mức 6.436 USD/tấn, giảm 1,4% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, giá nhập khẩu bình quân hạt điều của Hoa Kỳ từ Việt Nam giảm 1,3%, xuống 6.410 USD/tấn. Ngược lại, giá nhập khẩu hạt điều của Hoa Kỳ từ Brazil tăng 3%, lên 6.901 USD/tấn.

Trong 11 tháng năm 2021, Hoa Kỳ tăng nhập khẩu hạt điều từ hầu hết các nguồn cung chính, ngoại trừ Indoniesia. 

Còn theo Cơ quan Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu hạt điều của nước này 11 tháng năm 2021 đạt 174,75 triệu USD, tăng tới 23,8% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, Trung Quốc nhập khẩu hạt điều từ Việt Nam đạt 155,73 triệu USD, tăng 26,9%. 
Thị phần hạt điều của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng từ 86,92% trong 11 tháng năm 2020 lên 89,12% trong 11 tháng năm 2021. Đáng chú ý, tốc độ tăng kim ngạch nhập khẩu hạt điều từ Bờ Biển Ngà vào Trung Quốc lên tới 352,4%, đạt xấp xỉ 4 triệu USD.  

Xuất khẩu nhiều chủng loại hạt điều tăng trưởng tốt

Số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu hầu hết các chủng loại hạt điều của Việt Nam trong 11 tháng năm 2021 đều tăng, ngoại trừ hạt điều WS/WB, LP, DW. 

Chiếm 41% tổng lượng và 46,2% tổng kim ngạch xuất khẩu hạt điều của cả nước, xuất khẩu hạt điều W320 tăng đóng góp phần lớn vào tăng trưởng chung toàn ngành. 

Trong 11 tháng năm 2021, xuất khẩu hạt điều W320 đạt trên 218 nghìn tấn, trị giá 1,54 tỷ USD, tăng 10,2% về lượng và tăng 7,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020.

Thị trường xuất khẩu hạt điều W320 lên đến khoảng 90 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, các thị trường xuất khẩu truyền thống là Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc, Canada, Úc, Anh, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga.

Trong 11 tháng năm 2021, xuất khẩu hạt điều W320 sang hầu hết các thị trường truyền thống tăng trưởng khả quan. Đáng chú ý, xuất khẩu hạt điều W320 sang Nga tăng tới 96,6%; Các TVQ Ả rập Thống nhất tăng 162,5%; Iran tăng 311,3%; Phần Lan tăng 398,7%. Ngược lại, xuất khẩu hạt điều W320 sang Úc giảm 11,8%; Anh giảm 26,6%. 

Theo dự báo của Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương, xuất khẩu điều trong năm 2022 sẽ thuận lợi hơn so với năm rồi, do nhu cầu tiêu thụ của các nhân điều của thị trường Mỹ, châu Âu, Trung Quốc sẽ tăng lên theo yếu tố chu kỳ và hiện có nhiều doanh nghiệp lớn đã nhận đơn hàng giao trong năm 2022.

Bên cạnh đó, ưu đãi thuế quan từ các FTA cũng giúp ngành điều Việt Nam gia tăng xuất khẩu ở thị trường chính và mở rộng thêm thị phần với các thị trường ngách...