Nếu kế hoạch không thay đổi giờ chót, hôm nay 28-10, tại thị xã Đồng Xoài diễn ra hội thảo về đẩy mạnh chế biến, xuất - nhập khẩu sản phẩm điều Bình Phước. Đây không phải là lần đầu tiên và có lẽ cũng sẽ không phải là lần cuối cùng diễn ra hội thảo về vấn đề này.

Sự xứng đáng của cây điều

Nếu kế hoạch không thay đổi giờ chót, hôm nay 28-10, tại thị xã Đồng Xoài diễn ra hội thảo về đẩy mạnh chế biến, xuất - nhập khẩu sản phẩm điều Bình Phước. Đây không phải là lần đầu tiên và có lẽ cũng sẽ không phải là lần cuối cùng diễn ra hội thảo về vấn đề này.

Bình Phước được xem là “thủ phủ" của cả nước về hai loại cây công nghiệp giá trị kinh tế cao là cao su và điều. Cao su và điều đều được du nhập vào nước ta từ hàng trăm năm trước. Cây cao su gắn với chế biến mủ cao su, được người Pháp tổ chức thành đồn điền, doanh nghiệp ngay từ khi được trồng ở nước ta. Ngược lại, cây điều chỉ phát triển tự nhiên trong nhân dân, bởi nó không có giá trị phục vụ cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Pháp trong thế kỷ 18, 19, 20 như cao su. Sau khi nước ta hoàn toàn giải phóng, các doanh nghiệp cao su tiếp tục được tổ chức hoạt động bài bản và có đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế. Còn cây điều vẫn tiếp tục thân phận “vai phụ". Đến đầu những năm 2000, cây điều được “nâng cấp", nhưng vẫn chỉ được xem là “cây xóa đói giảm nghèo" cho nông dân.

Và rồi, khi đất nước hội nhập sâu rộng hơn, thế giới biết đến Việt Nam có hạt điều hàm lượng chất dinh dưỡng cao, rất tốt cho sức khỏe, giá cả lại rất “mềm". Đặc biệt hơn, hạt điều Bình Phước được xem là có chất lượng “số 1" thế giới. Từ đây, số phận cây điều, hạt điều - cũng là số phận của nông dân, doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu sản phẩm hạt điều thay đổi nhanh chóng. Kim ngạch xuất khẩu ngành điều từ chỗ “kép phụ", “xách dép", đã dần dần đuổi kịp, rồi vượt qua ngành cao su. Gần nhất, năm 2015, kim ngạch xuất khẩu cao su nước ta đạt 1,53 tỷ USD, ngành điều đã đạt 2,5 tỷ USD - đứng đầu thế giới trong nhiều năm liền.

10 năm trước - khi kim ngạch xuất khẩu ngành điều chỉ xấp xỉ 2/3 ngành cao su và hạt điều chế biến chủ yếu trồng trong nước chứ không phải phần lớn nhập khẩu từ nước ngoài như ngày nay, trên Báo Bình Phước, tác giả bài viết này từng đặt vấn đề: Kim ngạch xuất khẩu ngành cao su và điều chênh lệch không lớn, ý nghĩa an sinh xã hội điều cũng không kém cao su. Hai loại cây, hai ngành sản xuất này cũng đều được xem là chủ lực của Bình Phước... Sự khác biệt ở chỗ ngành cao su được tổ chức bài bản, có những chiến lược lớn, cụ thể trong tất cả các khâu từ lai tạo giống, trồng, khai thác, chế biến, xuất khẩu... Còn ngành điều dường như bị lãng quên, lai tạo giống bao năm vẫn chỉ là “thực sinh", hệ thống doanh nghiệp chủ yếu là nhỏ và “mạnh ai nấy làm", thậm chí còn cạnh tranh nhau bằng những phương pháp sẽ dẫn tới hủy hoại thương hiệu điều Việt Nam...

Con số 2,5 tỷ USD và 1,53 tỷ USD năm 2015 đã cho thấy vị thế của ngành điều hôm nay. Không thể chậm trễ được nữa, trồng - chế biến - xuất khẩu ngành điều rất cần và rất xứng đáng được tổ chức một cách bài bản hơn bây giờ rất nhiều. Để tạo ra chuỗi giá trị hiệu quả nhất, để thương hiệu “Hạt điều Bình Phước số 1 thế giới", “Hạt điều Việt Nam số 1 thế giới" ngày một lớn mạnh, để Việt Nam tiếp tục là nước xuất khẩu điều số 1 thế giới, Bình Phước là thủ phủ của ngành điều không chỉ của Việt Nam mà là của cả thế giới... cần nhiều lắm những hội thảo như hôm nay 28-10 và cần nhiều lắm lương tâm, tấm lòng của những người có trách nhiệm đối với sự phát triển của ngành điều, sự phát triển kinh tế của hàng vạn nhà nông trồng điều ở Bình Phước cũng như các địa phương khác trong cả nước.

Trần Phương

Nguồn: Báo Bình Phước OL