Vườn điều hơn 4 ha của ông Ðiểu Ðoan (thôn Ðác La, xã Ðác Nhau) xơ xác sau khi phun thuốc bảo vệ thực vật được hỗ trợ.

Sai phạm trong hỗ trợ người trồng điều ở Bình Phước

(23/07/2018) Sai phạm trong hỗ trợ người trồng điều ở Bình Phước

Vườn điều hơn 4 ha của ông Ðiểu Ðoan (thôn Ðác La, xã Ðác Nhau) xơ xác sau khi phun thuốc bảo vệ thực vật được hỗ trợ.

Ngày 30-1-2018, UBND tỉnh Bình Phước có Quyết định số 247/QÐ-UBND (Quyết định 247) nhằm hỗ trợ bốn đối tượng (hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách và đồng bào dân tộc thiểu số) trồng điều bị sâu bệnh gây hại trong vụ mùa 2017. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ này đã xảy ra nhiều sai phạm, gây thiệt hại lớn cho nhiều hộ trồng điều trên địa bàn huyện Bù Ðăng, nơi có diện tích cây điều lớn nhất tỉnh Bình Phước.

Thiệt hại do thuốc bảo vệ thực vật

Dẫn chúng tôi đi xem vườn điều xác xơ, anh Hoàng Văn Thanh (thôn 9, xã Thống Nhất) cho biết: Ngày 14-2-2018, anh Thanh lên UBND xã nhận một phần thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) được tỉnh hỗ trợ. Do giáp Tết Nguyên đán cho nên đến ngày 23-2, anh mới phun thuốc cho vườn điều 1,6 ha của mình. Tuy nhiên, năm ngày sau thì bông và quả điều non đều cháy khô. Cuối vụ, tất cả những cây điều được phun thuốc đều mất trắng. Gia đình anh Thanh chỉ thu được 315 kg hạt ở 12 cây điều không phun thuốc. Sau khi thấy vườn điều của anh Thanh bị sự cố, nhiều người trồng điều chung quanh không dám sử dụng thuốc hỗ trợ, mà đi mua thuốc BVTV ở nơi khác về phun. Mẹ anh Thanh có vườn điều ở gần đó, diện tích tương đương, sử dụng thuốc BVTV khác thu hoạch được gần 1,8 tấn hạt. Cuối tháng 5-2018, anh Thanh cùng một số hộ nông dân được hỗ trợ thuốc BVTV ở cùng thôn đã gửi đơn kiến nghị lên các cơ quan liên quan ở Bình Phước. Theo nội dung đơn, khoảng từ năm đến bảy ngày sau khi phun thuốc BVTV hỗ trợ nhận từ UBND xã, vườn điều của họ bị khô cháy bông và trái non, nhiều vườn điều gần như mất trắng. Nguy hại hơn, nhiều cây điều không ra chồi non, nhiều cành cây và lá khô héo dần...

Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở nhiều xã khác. Ông Ðiểu Ðoan (thôn Ðác La, xã Ðác Nhau) được nhận một phần thuốc BVTV hỗ trợ vào cuối năm 2017, phun thuốc vào những ngày giữa tháng 2-2018. "Sau khi phun phuốc khoảng một tuần, bông và trái điều non của tôi bị khô hết. Cuối vụ, hơn 4 ha điều chỉ thu được hơn 200 kg hạt, trong khi năm trước tôi phun thuốc BVTV mua ở đại lý và thu được khoảng bốn tấn hạt điều". Ở cùng thôn, vườn điều 1,7 ha của anh Ðiểu Ðông cũng được phun thuốc BVTV hỗ trợ vào giữa tháng 2-2018. Lúc đó, vườn điều của anh đã ra nhiều bông, có cây đã đậu trái non. Tuy nhiên, sau khi phun thuốc ít ngày, phần lớn cây điều bị cháy bông và khô trái non, chỉ thu được 60 kg hạt. Già làng Ðiểu Xung (thôn Sơn Tùng, xã Thọ Sơn) cho biết: Vườn điều 1,5 ha của tôi là vườn điều điểm của huyện, cũng được hỗ trợ thuốc BVTV. Lúc phun thuốc thì cây điều đã ra bông và đậu trái non rồi. Kết thúc vụ, vườn điều của tôi chỉ thu hoạch được khoảng 150 kg hạt.

Hỗ trợ thuốc sai cây trồng

Sau khi có đơn kiến nghị của các nông dân ở thôn 9 (xã Thống Nhất, huyện Bù Ðăng), ngày 14-6-2018, Chi cục Trồng trọt - BVTV tỉnh Bình Phước làm việc với các đơn vị, cá nhân liên quan. Tại đây, các hộ dân cho biết: Khi nhận thuốc, họ được hướng dẫn pha các lọ thuốc vào bốn phuy nước (loại phuy 200 lít). Những hộ nông dân chúng tôi tìm hiểu cũng sử dụng thuốc BVTV hỗ trợ tương tự (pha một phần thuốc với bốn phuy nước, tương đương 800 lít). Ðiều này cũng phù hợp khảo sát của HÐND huyện Bù Ðăng. Ðầu tháng 6-2018, HÐND huyện Bù Ðăng đã thành lập đoàn khảo sát, giám sát (Ðoàn giám sát) việc hỗ trợ kinh phí cho bốn đối tượng trồng điều bị sâu bệnh hại trong niên vụ 2016-2017 đối với các xã, thị trấn trên địa bàn. Theo kết quả giám sát, khi cấp phát thuốc BVTV cho dân, phần lớn các xã đều hướng dẫn người dân pha một phần thuốc với bốn phuy nước, đậm đặc, quá nồng độ so với khuyến cáo của nhà sản xuất (sáu phuy). Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) huyện Bù Ðăng, có tới 13 trong số 16 xã, thị trấn thuộc huyện hỗ trợ người trồng điều bằng thuốc BVTV (còn hai xã Phước Sơn, Phú Sơn và thị trấn Ðức Phong cấp phát tiền mặt). Việc hỗ trợ người dân bằng thuốc BVTV là trái Quyết định 247 cũng như văn bản hướng dẫn của UBND huyện Bù Ðăng, tức là phải hỗ trợ bằng tiền mặt, hướng dẫn người dân đi mua thuốc BVTV... Theo hồ sơ quyết toán của 13 UBND xã nêu trên là hỗ trợ tiền cho người dân (người dân ký tên vào danh sách nhận tiền hỗ trợ với mức 500 nghìn đồng/hộ), nhưng thực tế thì người dân không nhận tiền mà nhận thuốc BVTV. UBND các xã này cũng không thực hiện việc chào hàng cạnh tranh hay đấu thầu mà tổ chức mua thuốc BVTV để cấp phát cho người dân. Nghiêm trọng hơn, phần lớn các xã đã cấp phát sai loại thuốc BVTV. Các xã này đều mua thuốc BVTV từ một đơn vị có tên "Cửa hàng dịch vụ khuyến nông", với một phần thuốc đều có một lít thuốc trừ sâu "Diệt sạch sâu rầy" Kasakiusa 130EW hoặc Cadicone 200EC. Theo Trưởng trạm Trồng trọt - BVTV huyện Bù Ðăng Huỳnh Giang, đây là hai loại thuốc trừ sâu nằm ngoài danh mục khuyến cáo sử dụng của Sở NN và PTNT tỉnh Bình Phước. Hai loại thuốc nêu trên chỉ được sử dụng trước khi cây trồng ra hoa, trái non; nhất là thuốc Cadicone 200EC có hoạt chất Chlorpyrifos Ethyl với đặc tính nóng, gây cháy khô bông và trái non. Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam do Bộ NN và PTNT ban hành, hai loại thuốc nêu trên đều chỉ được đăng ký sử dụng với đối tượng sâu cuốn lá trên cây lúa. Do phun sai thuốc BVTV dẫn đến tình trạng mất mùa gần 17 nghìn ha điều, ảnh hưởng với 6.499 hộ thuộc đối tượng hỗ trợ của huyện Bù Ðăng. Năng suất điều bình quân của toàn huyện chỉ đạt 820 kg/ha. Phần lớn các vườn điều không sử dụng thuốc BVTV hỗ trợ đều có năng suất cao. Thiệt hại nặng nhất là xã vùng sâu Ðăng Hà, năng suất bình quân chỉ đạt 50 kg/ha.

Ðề nghị các cơ quan chức năng sớm vào cuộc làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị liên quan sai sót trong việc hỗ trợ người trồng điều tại huyện Bù Ðăng.

Bài, ảnh: HOÀNG LIÊM

Nguồn: Báo Nhân Dân