(28/10/2020) Điều chế biến sâu hưởng lợi nhờ thuế suất ưu đãi của EVFTA

Nhờ tác động của hiệp định EVFTA, những sản phẩm chế biến sâu từ hạt điều được giảm thuế xuống còn 0%. Nhờ đó dù chịu nhiều tác động từ dịch bệnh nhưng sản lượng và giá trị xuất khẩu điều sang EU sụt giảm không đáng kể.

Đến hiện tại, Công ty cổ phần Hoàng Sơn 1 xuất khẩu 3.000 tấn điều sang thị trường EU, giá trị xuất khẩu đạt gần 30 triệu USD. Mặc dù sản lượng tương đương so với cùng kỳ năm trước nhưng kim ngạch tăng đôi chút do giá điều tăng, và thuế quan được ưu đãi từ hiệp định EVFTA.

“Trước khi hiệp định EVFTA có hiệu lực, như điều nhân vẫn hưởng ưu đãi là 0% khi xuất sang EU, nhưng điều chế biến sâu vẫn chịu thuế từ 7 đến 12%. Với việc công ty xuất đa số là sản phẩm điều chế biến sâu, giá trị đạt được tốt hơn so với năm ngoái", ông Tạ Quang Huyên, Chủ tịch HĐQT công ty Hoàng Sơn 1 cho biết.

CTCP Chế biến hàng xuất khẩu Long An (Lafooco) cũng được hưởng lợi từ thuế suất ưu đãi khi xuất khẩu sản phẩm điều qua thị trường EU. Theo đó, cơ cấu đầu ra của doanh nghiệp bao gồm nhân điều (60% sản lượng) và điều giá trị gia tăng (40% sản lượng). Thị trường xuất khẩu chủ yếu là Hong Kong, Trung Quốc, EU, Canada, Nhật Bản, Mỹ,… Tỷ trọng của riêng thị trường EU ở thời điểm hiện tại là 14%. Theo chia sẻ của doanh nghiệp, trong giai đoạn cuối năm 2020, Lafooco đã xuất khẩu điều theo EVFTA và đạt những kết quả đáng khích lệ.

Một chi tiết đáng chú ý nữa là EVFTA yêu cầu quy tắc xuất xứ thuần túy đối với điều nhân xuất khẩu của Việt Nam (mã HS 08xx), tức là 100% nguồn điều thô nguyên liệu có xuất xứ từ thị trường Việt Nam. Tuy vậy, với những sản phẩm điều chế biến sâu EVFTA không yêu cầu xuất xứ thuần túy.

Điều chế biến sâu được hưởng thuế ưu đãi khi xuất sang EU. Ảnh minh họa. TL

Tuy nhiên hoạt động gia công chế biến cần phải thực hiện tại lãnh thổ của nước thành viên ở cấp độ chế biến sâu (sử dụng kỹ năng đặc biệt, máy móc, thiết bị chuyên dụng,..) và không nằm trong danh sách liệt kê các các công đoạn gia công, chế biến đơn giản của EVFTA (ví dụ: công đoạn bóc vỏ, trích hạt và tách vỏ quả, hạt được xem là công đoạn chế biến đơn giản, chưa phải là chế biến sâu).

Với sản phẩm điều chế biến sâu, trọng lượng đường không vượt quá 20% trọng lượng của sản phẩm. Bên cạnh đó, đối với mặt hàng nông sản nói chung và điều nói riêng, cần phải đáp ứng chặt chẽ các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm (SPS). Với việc Việt Nam nhập khẩu đến 70% điều nguyên liệu, nội địa chỉ đáp ứng 30% thì việc không yêu cầu quy tắc xuất xứ thuần túy là một lợi thế nữa cho ngành điều nước ta.

Theo các chuyên gia trong ngành này, để xuất khẩu theo chương trình của EVFTA, các doanh nghiệp cần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa cũng như nâng cấp, cải thiện chất lượng sản phẩm,… Khi thuế suất thuế nhập khẩu được xóa bỏ, nhà nhập khẩu (khách hàng) sẽ được hưởng lợi vì chi phí được tiết giảm, đồng thời giá bán tại thị trường nhập khẩu cũng được điều chỉnh, điều này thúc đẩy chuyển dịch nhu cầu từ các mặt hàng điều thuộc các quốc gia không được ưu đãi về thuế sang điều Việt Nam.

Với ưu đãi thuế đi cùng với chất lượng từ sản phẩm điều giá trị gia tăng ngày một cải thiện, các đơn vị xuất khẩu điều có cơ hội điều chỉnh tăng giá xuất khẩu, qua đó cải thiện giá trị kim ngạch.

Mặc dù đã có những lợi thế từ hiệp định EVFTA, nhưng từ đầu năm đến nay ngành điều vẫn gặp nhiều khó khăn trong hoạt động xuất khẩu. Dù giá trị và sản lượng xuất sang thị trường châu Âu không bị ảnh hưởng nhưng đây lại không phải là thị trường lớn của ngành điều.

Các thị trường như Trung Quốc, Mỹ, Nhật mới là những thị trường nhập khẩu điều lớn nhất của Việt Nam. Và giá bán sản phẩm điều cho các thị trường này cao hơn so với việc bán qua EU. Do đó, dù sản lượng xuất khẩu điều tăng nhưng giá trị sụt giảm. Theo Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương, 9 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu hạt điều đạt 363 nghìn tấn, trị giá 2,3 tỷ USD, tăng 10,6% về lượng nhưng giảm 4% về trị giá so với cùng kỳ năm 2019.

Từ đầu năm 2020, dịch bệnh đã khiến hoạt động giao thương bị đình trệ, dẫn đến việc xuất khẩu điều của Việt Nam cũng sụt giảm. Trước tình hình đó, ngành này đã hạ mục tiêu xuất khẩu xuống còn 3,2 tỷ USD thay vì 4 tỷ USD đã đề ra trong từ đầu năm.