(23/7/2025) Hướng dẫn nhập khẩu điều thô từ châu Phi (Kiểm dịch - Đưa hàng vào kho - Bao bì, nhãn mác,...)

Những ngày đầu tháng 7, Lãnh đạo và Văn phòng Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) nhận được phản ảnh và văn bản đề nghị giúp đỡ của một số doanh nghiệp về việc: Một số doanh nghiệp xuất khẩu điều thô từ các nước châu Phi sử dụng bao cũ; trên nhiều bao in tên những nước khác với nước xuất khẩu hoặc in các loại hàng không phải điều thô như cá, macca…. Khi tiến hành kiểm dịch thực vật, Chi cục Kiểm dịch thực vật (KDTV) Vùng 2 phát hiện thông tin in trên bao không đúng với hàng nhập khẩu theo Hợp đồng nên đã gửi văn bản đến các cơ quạn Hải quan tại các cảng đề nghị cho biết về: “kết quả kiểm tra, xác minh nguồn gốc xuất xứ của lô hàng trên cũng như biện pháp xử lý hành vi vi phạm (nếu có) để Chi cục có cơ sở giải quyết thủ tục đổi với lô hàng…".

Hình minh họa - Nguồn: đối tác của VINACAS

1. HÀNH ĐỘNG CỦA VINACAS

Nhận thấy: Việc này cần có chỉ đạo chung của Cục Hải quan Việt Nam (HQVN) vì Chi cục KDTV Vùng 2 đã gửi văn bản đến cơ quan Hải quan thuộc nhiều chi cục khác nhau. Do đó, ngày 7/7/2025, VINACAS đã gửi Văn bản số 59/2025/CV-HHĐ đến Cục HQVN đề nghị “cho phép các lô hàng điều thô đảm bảo đầy đủ các thủ tục nhập khẩu nhưng có những bao chứa ghi nhãn mác khác với nước xuất khẩu được thông quan". Đồng thời, lãnh đạo VINACAS đã trực tiếp liên lạc, trao đổi với Cục trưởng, Phó Cục trưởng và Trưởng cơ quan giám sát Hải quan; hẹn lịch trực tiếp ra gặp, trình bày kiến nghị. Tiếp đó, Chủ tịch VINACAS Phạm Văn Công đã ủy quyền cho ông Vũ Thái Sơn, Ủy viên ban Thường vụ VINACAS đại diện VINACAS trực tiếp làm việc với Cục HQVN để trình bày và kiến nghị: Xem xét tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp ngành Điều vì ngoài số điều thô đã về cảng, còn khối lượng lớn đang trên đường vận chuyển hoặc đã được đóng bao, chuẩn bị xuất khẩu sang Việt Nam.

Song song với việc kiến nghị chung với Cục HQVN, căn cứ theo Công văn đề nghị hỗ trợ của một số doanh nghiệp; Lãnh đạo VINACAS đã trực tiếp trao đổi với cơ quan Hải quan địa phương, giúp một số doanh nghiệp được đưa hàng về kho.
Các doanh nghiệp khác cũng chủ động cam kết với cơ quan KDTV, cơ quan  Hải quan và được đưa hàng về kho.

Ngày 22 tháng 7 năm 2025, Cục HQVN đã có Văn bản số: 15630/CHQ-GSQL Trả lời công văn số 59/CV-HHĐ của Hiệp hội Điều Việt Nam. Văn bản nêu rõ:

1. Về việc cơ quan KDTV gửi văn bản cho cơ quan Hải quan khi phát hiện bao bì ghi không đúng xuất xứ hàng hóa

“việc kiểm tra xác minh xuất xứ, nguồn gốc hàng hóa và việc kiểm dịch thực vật là hai hoạt động quản lý chuyên ngành riêng biệt. Việc kiểm dịch được thực hiện độc lập, căn cứ vào quy định pháp luật chuyên ngành về kiểm dịch thực vật, không phụ thuộc vào kết quả xác minh xuất xứ hay xử lý vi phạm của cơ quan hải quan.

Theo đó, việc cơ quan kiểm dịch chờ kết quả kiểm tra xác minh, nguồn gốc xuất xứ của lô hàng cũng như biện pháp xử lý hành vi vi phạm (nếu có) của cơ quan hải quan làm cơ sở để giải quyết thủ tục kiểm dịch đối với lô hàng nhập khẩu là không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan và không có cơ sở pháp lý".

2. Về ghi nhãn đối với hàng hóa nhập khẩu

“- Trường hợp doanh nghiệp sử dụng bao bì cũ, có dán nhãn hàng hóa trên bao bì cũ thì nhãn gốc của hàng hóa nhập khẩu khi làm thủ tục hải quan phải thể hiện đầy đủ các nội dung bắt buộc theo Điều 10 Nghị định số 43/2017/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại khoản 5 Điều 1 Nghị định số 111/2021/NĐ-CP của Chính phủ thi cơ quan hải quan căn cứ quy định trên, kiểm tra, đối chiếu với thực tế lô hàng nhập khẩu với hồ sơ hải quan.

 - Trường hợp nhãn gốc hàng hóa nhập khẩu không thể hiện đầy đủ hoặc ghi không đúng các nội dung bắt buộc khi làm thủ tục thông quan là không phù hợp với quy định tại Điều 10 Nghị định số 43/2017/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung tại khoản 5 Điều 1 Nghị định số 111/2021/NĐ-CP và bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định."

Như vậy, nếu Nhà xuất khẩu điều thô nước ngoài sử dụng bao bì cũ, có nhãn hàng hóa cũ thì phải có có nhãn gốc của hàng hóa mới theo đúng quy định; nếu không có hoặc có mà ghi không đúng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định.

2. TÌNH HÌNH HIỆN TẠI

Theo thông tin từ một số doanh nghiệp: Hiện nay, còn khá nhiều điều thô đang trên đường vận chuyển về Việt Nam hoặc đã đóng container chuẩn bị xuất hàng. Trong đó có thể có nhiều lô hàng không có nhãn hàng hóa mới trên bao chứa.
Theo lãnh đạo cơ quan KDTV: Cơ quan KDTV sẽ vẫn tiếp tục gửi thông báo cho cơ quan Hải quan khi gặp các lô hàng dùng bao cũ có ghi tên nước không phải là nước xuất khẩu. Đây là việc phải thực hiện theo quy chế phối hợp giữa cơ quan KDTV với cơ quan Hải quan: Là đơn vị mở container trước, khi cơ quan KDTV phát hiện hàng hóa nhập về có dấu hiệu vi phạm phải báo cho cơ quan Hải quan biết.
 

3. KHUYẾN CÁO VÀ HỖ TRỢ TIẾP THEO CỦA VINACAS

Từ trước tới nay, nhiều doanh nghiệp Ngành Điều Việt Nam có thói quen ít quan tâm đến bao bì, nhãn mác khi nhập khẩu điều thô; chấp nhận việc Nhà Cung cấp sử dụng bao đay cũ, có in thông tin không đúng với nguồn gốc điều thô và không thực hiện gắn hoặc in nhãn mác hàng hóa theo quy định; mặc dù, pháp luật Việt Nam đã quy định rất rõ ràng.

Thời gian gần đây,  thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, các cơ quan chức năng triển khai mạnh mẽ các hoạt động chống hàng giả, hàng nhái; đặc biệt là hàng vi phạm nhãn mác, xuất xứ… Đây không chỉ là để bảo vệ sản xuất và người tiêu dùng trong nước mà còn đáp ứng những yêu cầu về hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện kinh doanh minh bạch, công bằng, lành mạnh giữa các quốc gia. Do đó, dù đặc điểm hàng hóa hay thói quen kinh doanh thế nào, các doanh nghiệp cũng cần thay đổi để tuân thủ các quy định. Nếu làm không đúng sẽ bị xử phạt hành chính như văn bản số 15630/CHQ-GSQL của Cục HQVN đã nói rõ.

Trước mắt, với những lô hàng đang trên đường về Việt Nam hoặc đã làm thủ tục xuất khẩu: VINACAS sẽ gửi văn bản đến Cục HQVN đề nghị: Nếu có trường hợp không có nhãn gốc mới vẫn cho phép được thông quan nếu đúng là điều thô và có đầy đủ hồ sơ xuất nhập khẩu theo quy định, như: Hợp đồng, vận đơn, phiếu đóng gói hàng hóa, hóa đơn thương mại, C/O, kiểm dịch của nước xuất khẩu…. Các doanh nghiệp cũng chủ động làm việc với cơ quan KDTV và Hải quan tại Cảng để thực hiện các thủ tục theo yêu cầu.

Với các lô hàng chuẩn bị giao theo hợp đồng đã ký: Doanh nghiệp cần thỏa thuận với đối tác để ký Phụ lục Hợp đồng, bổ sung quy định về bao bì và nhãn mác. Tốt nhất là sử dụng bao mới; không sử dụng bao cũ đã có in thông tin trên đó. Nhãn mác thực hiện theo quy định tại khoản 5, Điều 1, Nghị định 111/2021/NĐ-CP, quy định về “nội dung bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa nhập khẩu".

Với các Hợp đồng ký mới, doanh nghiệp cần đàm phán với đối tác để ghi rõ trong Hợp đồng điều khoản về Bao bì, nhãn mác; Theo đó: Sử dụng bao mới, gắn hoặc in nhãn mác theo quy định nói trên.

Trên đây là một số thông tin và khuyến cáo liên quan đến vấn đề điều thô nhập khẩu sử dụng bao bì cũ; VINACAS xin trân trọng gửi đến quý Hội viên, doanh nghiệp./.

VP VINACAS

(Trích Thông báo số 67/TB-HHĐ ngày 23/7/2025 của VINACAS)