(31/7/2025) Hội nghị về chính sách thuế GTGT 5% đối với hàng hóa nông sản

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), ngày 28/7/2025, ông Phùng Văn Sâm - Ủy viên Ban chấp hành VINACAS đã thay mặt Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) tham dự Hội nghị lấy ý kiến về chính sách thuế giá trị gia tăng (GTGT) 5% đối với hàng hóa nông sản, do Cục Quản lý, Giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí – Bộ Tài chính chủ trì. Sau đây là báo cáo của ông Sâm về kết quả tham dự Hội nghị:

I. MỞ ĐẦU
 

Thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch Hiệp hội, ngày 28/7/2025, tôi đã thay mặt Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) tham dự Hội nghị lấy ý kiến về chính sách thuế giá trị gia tăng (GTGT) 5% đối với hàng hóa nông sản, do Cục Quản lý, Giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí – Bộ Tài chính chủ trì.

Hội nghị có sự tham gia của đại diện nhiều Hiệp hội ngành hàng, Tổng công ty xuất nhập khẩu nông sản, lâm sản, thuỷ sản và chuyên gia tư vấn thuế. Mục tiêu nhằm đánh giá tác động thực tiễn, tiếp nhận kiến nghị và chuẩn bị nội dung báo cáo trình Bộ trưởng Bộ Tài chính và Chính phủ.

Hội nghị có sự tham gia của đại diện nhiều Hiệp hội ngành hàng, Tổng công ty xuất nhập khẩu nông sản, lâm sản, thuỷ sản và chuyên gia tư vấn thuế. Mục tiêu nhằm đánh giá tác động thực tiễn, tiếp nhận kiến nghị và chuẩn bị nội dung báo cáo trình Bộ trưởng Bộ Tài chính và Chính phủ.

II. NỘI DUNG HỘI NGHỊ

Chính sách mới có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, yêu cầu các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông lâm sản, thuỷ sản... xuất khẩu kê khai và áp dụng mức thuế GTGT 5% đầu vào. Việc hoàn thuế sẽ được thực hiện sau khi xuất khẩu hàng hóa và đáp ứng đầy đủ điều kiện quy định.

Tuy nhiên, hầu hết các Hiệp hội và doanh nghiệp tại hội nghị đều bày tỏ khó khăn và đề nghị tạm dừng triển khai, hoặc áp dụng chính sách thuế như cũ do chính sách này không phù hợp với đặc thù ngành nông lâm, thuỷ sản sản xuất khẩu, gây khó khăn nghiêm trọng về dòng tiền, tăng rủi ro tài chính và suy giảm năng lực cạnh tranh quốc tế.

III. Ý KIẾN ĐẠI DIỆN HIỆP HỘI ĐIỀU VIỆT NAM (VINACAS)

Tôi đã nêu rõ các tác động của chính sách mới đối với ngành điều, bao gồm:

1. Thời gian hoàn thuế dài gây kẹt vốn nghiêm trọng
    •    Ngành điều có tỷ lệ xuất khẩu trên 90%, doanh nghiệp chủ yếu là DN vừa, nhỏ nguồn vốn phụ thuộc lớn vào ngân hàng.
    •    Theo quy trình: DN mua điều thô khi vào vụ thu hoạch, qua khâu phơi, lưu kho, sản xuất, vận chuyển và xuất khẩu, sau đó khách hàng thanh toán, tổng thời gian có thể kéo dài 6–8 tháng mới đủ điều kiện làm hồ sơ hoàn thuế.
    •    Trong khi đó, thuế GTGT đã phải nộp cho nhà cung cấp ngay vào ngày 20 của tháng sau khi mua hàng, khiến vốn bị kẹt kéo dài, làm tăng chi phí tài chính, đặc biệt là chi phí lãi vay

2. Doanh nghiệp xuất khẩu phải chịu rủi ro từ nhà cung cấp (thương lái)
    •    Chính sách mới yêu cầu có hóa đơn GTGT hợp lệ để được hoàn thuế. Tuy nhiên, trong thực tế,nhiều trường hợp nhà cung cấp hay thương lái trục lợi không nộp thuế hoặc bỏ trốn, tuyên bố phá sản thì DN xuất khẩu bị mất quyền hoàn thuế, dù đã thanh toán đầy đủ nghĩa vụ thuế.
    •    Tình trạng này đã từng xảy ra nghiêm trọng trước năm 2013, gây tổn thất lớn, mất niềm tin, phát sinh tiêu cực trong toàn ngành. Nhà nước khi đó đã điều chỉnh chính sách và không yêu cầu kê khai khấu trừ thuế đối với nông lâm sản, thuỷ sản

3. Cơ quan thuế không đủ nhân lực xử lý khối lượng hồ sơ hoàn thuế
    •    Riêng ngành điều có hơn 300 DN xuất khẩu thường xuyên. Nếu tính mỗi DN làm hoàn thuế 1 lần/tháng, thì đã có hàng ngàn hồ sơ mỗi năm, chưa kể các ngành hàng khác.
    •    Với hệ thống nhân sự và hạ tầng hiện nay của ngành thuế, khó có thể đảm bảo tiến độ xử lý – gây dồn ứ hồ sơ, tiếp tục kéo dài thời gian hoàn thuế, tạo rủi ro và giảm hiệu quả vận hành vốn của doanh nghiệp

4. Ảnh hưởng lợi thế cạnh tranh của ngành điều Việt Nam
  •    Trung Quốc là nước tiêu thụ lớn, hiện đang miễn/giảm thuế nhập khẩu nông sản trong đó có điều thô và điều nhân từ Châu Phi,Camphuchia.
  •    Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc đang đầu tư trực tiếp tại Châu Phi, Campuchia để giảm giá thành, tận dụng chính sách thuế ưu đãi. Nếu Việt Nam áp dụng chính sách mới thuế GTGT 5%, doanh nghiệp sẽ bị thiệt kép về chi phí và tốc độ dòng tiền → mất năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

IV. Kiến nghị

Sau khi phân tích các bất cập nêu trên, Hiệp hội Điều Việt Nam chính thức kiến nghị:
Đề nghị tiếp tục áp dụng chính sách thuế GTGT cũ đối với hàng hóa mua vào là hàng nông sản dùng để xuất khẩu, cụ thể: hàng hoá nông sản mua vào để xuất khẩu thuộc đối tượng không kê khai tính nộp thuế.
Chính sách này đã được áp dụng ổn định trong nhiều năm qua, phù hợp với đặc thù của nông sản nói chung, ngành điều nói riêng, góp phần đảm bảo dòng vốn, giảm thủ tục hành chính, hạn chế rủi ro, đồng thời duy trì năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp trong bối cảnh quốc tế đang có nhiều biến động.

V. KẾT LUẬN CỦA CƠ QUAN CHỦ TRÌ

Sau khi lắng nghe các ý kiến từ các Hiệp hội và doanh nghiệp, đại diện Cục Chính sách thuế – Bộ Tài chính đã ghi nhận toàn bộ kiến nghị và sẽ tổng hợp, báo cáo Bộ trưởng Bộ Tài chính và trình Chính phủ để xem xét.

Trân trọng báo cáo!

Hà Nội, ngày 31 tháng 7 năm 2025

Người báo cáo: Phùng Văn Sâm - Ủy viên Ban chấp hành VINACAS